Çocuğum hiperaktif olabilir mi? " Belki bu soru sizin de aklınızdan geçmiştir. Toplumdaki en yaygın hatalardan biri çok hareketli olduğu gözlenen birçok çocuğa hiperaktif damgasının vurulmasıdır. Unutulmamalıdır ki hiperaktivite bir rahatsızlıktır ve kimi zaman eğitim, kimi zaman ise ilaç ile tedavi gerektiren bir durumdur.
Hiperaktif Çocuklar ve Dikkat Eksikliği Bozukluğu (DEHB) dikkatin çabuk dağılması, aşırı hareketlilik ve dürtüsel davranışlar ile seyreden, sosyal yaşamı, toplumsal iletişimi etkileyen, çoğunlukla aile içi ilişkilerde ve okul eğitiminde sorunlar yaratan bir olgudur. Hiperaktif çocuklar sürekli hareket halindedir. Yerlerinde duramaz, devamlı kımıldanır, kıpırdanırlar. Sürekli koşuşturur, zıplarlar. Dikkatsiz, sabırsız, dağınık ve atılgandırlar. Dürtüsellik çocuğun belirsiz durumla karşılaştığında ya da dikkatli davranması gerektiğinde tepki ve yanıtlarını kontrol etmekte güçlük çekmesi anlamına gelir. Dürtüsel çocuklar sıklıkla düşünmeden hareket eder, bir etkinlikten diğerine kolayca geçerler. Bu çocuklarda görülen diğer belirtiler ise şu şekilde sıralanabilir:
* Aşırı hareketlilik ve kıvranma
* Yerinde oturmada güçlük
* Çok konuşma
* Dikkatini sürdürmede güçlük
* Dikkatin kolay dağılması
* Sıklıkla bir şey kaybetme
* Sorulara birden atlayıp cevap verme
* Kuralları takip etmede güçlük
* Sessizce oynamada güçlük
* Oyunlarda sırasını beklemede güçlük
* Bir aktiviteden diğerine kayma
* Sıklıkla ne söylediğini bilememe
* Tehlikeli aktivitelerle uğraşma
Hiperaktif bir çocuğa nasıl davranılmalıdır?
Kurallar koyduğunuz zaman bunların çok net olmasına dikkat edin ve onları yazıp asın
Ödüllerinizin çocuk için anlamlı ödüller olmasına dikkat edin
Sık sık geri bildirim verin, çocuğunuza onun ne yaptığının farkında olduğunuzu gösterin. Çocuğunuza beklentileri ve planları konusunda yardım edin
Çocuğunuzun iyi günleri olabileceği gibi kötü günleri de olabileceğini göz önünde bulundurun
Olumsuzluklar, yapamadığı şeyler ve cezalara odaklanmak yerine olumlular üzerinde odaklanın
Bir karakter sorunuyla değil biyolojik bir sorunla mücadele etmekte olduğunuzu unutmayın
Davranışlarınız daha öğretici olması için çok konuşup, öğüt vermeyin
Espri anlayışınızı kaybetmeyin ve sabırlı olun
Kendiniz ve çocuğunuza karşı hoşgörülü olun
Uzman yardımı almaktan çekinmeyin ve düzenli takipleri sürdürün
Tedavi için öncelikle klinik tanı konulması gerekmektedir. Hiperaktif tanısı koyabilmek için çocuğun diğer ortamlarda nasıl davrandığı da değerlendirilmelidir. Bu nedenle, anne-baba ile birlikte çocuğun eğitimine katkıda bulunan (öğretmen, dadı gibi) diğer kişilerin de gözlemleri değerlendirilmelidir. Çocuk ruh sağlığı uzmanları, bu verileri bir arada değerlendirmek için çeşitli testler ve ölçekler kullanırlar.
Hiperaktivite tedavisinde en sık tercih edilen yöntem, ilaçlı ve ilaçsız tedavilerin bir arada kullanıldığı kombine yöntemlerdir.